Images of BaeticaThe ambivalent hispanic reception of Les Aventures de Télémaque

  1. José María Iñurritegui Rodríguez 1
  1. 1 Departamento de Historia Moderna. Facultad de Geografía e Historia. UNED. Madrid
Revista:
Culture & History Digital Journal

ISSN: 2253-797X

Año de publicación: 2019

Volumen: 8

Número: 1

Páginas: 153-167

Tipo: Artículo

DOI: 10.3989/CHDJ.2019.013 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openAcceso abierto editor

Otras publicaciones en: Culture & History Digital Journal

Resumen

Imágenes de la Bética. La ambivalente recepción hispana de Les Aventures de Télémaque.- En un pasaje crucial de Les Aventures de Télémaque, Fénelon identificaba a la Bética con una forma de sociabilidad plena de reminiscencias de la edad de oro. Llamada a dejar una honda y controvertida huella en los debates políticos y morales que atraviesan el Setecientos, aquella evocadora imagen del estadio más elevado de una civilización material ajena y refractaria al lujo, al espíritu de conquista y a la lógica del despotismo, movilizó también las capacidades reflexivas propias del orden cultural hispano. En una sostenida y dilatada secuencia, y analizada bajo el prisma de las incertidumbres epistemológicas propias, de la moralidad del lujo, o de la indagación de los orígenes, la Bética de Fénelon recibió en las letras hispanas lecturas bien diversas e incluso contradictorias. Una diversidad en la que se retrata la complejidad y volatilidad de la relación entonces establecida por ese orden cultural con los planteamientos intelectuales que se diseminaban y proyectaban desde la République des lettres.

Referencias bibliográficas

  • Adams, Edward (2011) Liberal Epic. The Victorian Practice of History from Gibbon to Churchill. University of Virginia Press, Charlottesville and London.
  • Ahn, Doohwan (2011) "From Greece to Babylon. The Political Thought of Andrew Michael Ramsey (1686-1743)". History of European Ideas, 37,4: 421-437. https://doi.org/10.1016/j.histeuroideas.2010.12.005
  • Ahn, Doohwan (2014) "From Idomeneus to Protesilaus: Fenelon in Early Hannoverian Britain". In Fénelon in the Enlightenment: Traditions, adaptations and variations, edited by Schmitt-MaaB, Christoph; Stockhorst, Stefanie and Ahn, Doohwan. Rodopi, Amsterdam-New York: 99-128. https://doi.org/10.1163/9789401210645_007
  • Álvarez Barrientos, Joaquín (1991) La novela del siglo XVIII. Jucar, Madrid.
  • Álvarez de Miranda, Pedro (2009) «Las inquietudes lingüisticas de Cienfuegos: noticia de los papeles del autor». Cuadernos dieciochistas, 10: 87-110.
  • Basnage de Beauval, Henri (1699) Histoire des ouvrages des savants. Rotterdam, Reinier Leers.
  • Batteux, Charles (1797) Principios filosóficos de la literatura, o curso razonado de bellas letras y de bellas artes. Imprenta de Sancha, Madrid.
  • Berry, Christopher J. (1994) The idea of luxury. A conceptual and historical investigation. Cambridge University Press, Cambridge. https://doi.org/10.1017/CBO9780511558368
  • Bonolas, Philippe (1987) "Fénelon et le luxe dans le Télémaque". Studies on Voltaire and the Eighteenth Century, 249: 81-90.
  • Botelho de Moraes e Vasconcelos, Francisco (1734) Historia de las Cuevas de Salamanca. León de Francia.
  • Botelho de Moraes e Vasconcelos, Francisco (1737) Historia de las Cuevas de Salamanca. Joseph de Villagordo, Salamanca.
  • Botelho de Moraes e Vasconcelos, Francisco (1738) Satyrae eqvitis domini Francisci Botelho de Moraes et Vasconcelos, academici regii hispanae regalis academiae ab semper avgvsto rege hispaniarvm matriti erectae. Joseph Villagordo, Salamanca.
  • Brooke, Christopher (2012) Philosophic Pride. Stoicism and political thought from Lipsius to Rousseau. Princeton University Press, Princeton. https://doi.org/10.23943/princeton/9780691152080.001.0001
  • Cabra, Gerónimo José de (1787) Pruebas del Espíritu del Señor Melón y de las Proposiciones de economía civil y comercio del Señor Normante. Examen escriturístico, theológico-dogmático de ambas obras. Isidoro de Hernández Pacheco, Madrid.
  • Cadalso, José de (2000) Cartas marruecas, edited by Emilio Martínez Matas. Crítica, Madrid.
  • Carpi, Elena (2017) "Traduzioni spagnole delle Aventures de Télémaque nel Settecento". In Le avventure delle Aventures: Traduzioni del Télémaque di Fénelon tra Sette e Ottocento, edited by Guidi, Marco E.L. and Cini, Marco. Edizioni ETS, Pisa: 147-159.
  • Capmany, Antonio de (1798) Comentario con glosas críticas y joco-serias sobre la nueva traducción castellana de Las Aventuras de Telémaco. Imprenta de Sancha, Madrid.
  • Cuche, François-Xavier (1991) Une pensée sociale catolique: Fleury, La Bruyère, Fénelon. Le Cerf, Paris.
  • Cuche, François-Xavier (2017) L'absolu et le monde. Études sur les écrits du Petit Concile. Bossuet, La Bruyère, Fénelon et leurs amis. Honore Champion, Paris.
  • D'Abreu, Carlos (2015) "Francisco Botelho de Morais e Vasconcelos, poeta ibérico da pré-Ilustração e fundador da Academia dos Unidos". Hipogrifo, 3/2: 71-109. https://doi.org/10.13035/H.2015.03.02.06
  • Feijoo, Benito Jerónimo (1729) "La ambición en el solío". In Theatro crítico universal. Madrid, Francisco del Hierro.
  • Fenelon, François (1795) Diálogos sobre la elocuencia en general, y sobre la sagrada en particular, con una Carta escrita a la Academia Francesa. Ramón Ruíz, Madrid.
  • Fenelon, François (1835) Fenelon to Letellier. Oeuvres de Fénelon. París, Bonnot, III: 653-654.
  • Fernández Albaladejo, Pablo (2006) "Mitohistoria y nación: a propósito de la España primitiva de Huerta y Vega". In Fénix de España. Modernidad y cultura propia en la España del siglo XVIII (1737-1766), edited by Fernández Albaladejo, Pablo. Marcial Pons, Madrid: 135-159.
  • Fernández Albaladejo, Pablo (2007) " La nación de los 'modernos'. Incertidumbres de nación en la España de Felipe V". In Materia de España. Marcial Pons, Madrid: 180-183.
  • Fernández Albaladejo, Pablo (2015) "Entrando no 'Adelon'. A História do 'tempo desconhecido' na Monarquia de Espanha (1672-1740)". In Repensar a identidade. O mundo ibérico nas margens da crise da consciência europeia, edited by Martín Marcos, David; Iñurritegui, José María and Cardim, Pedro. Centro de História d'Aquém e d'Além Mar, Lisboa: 155-175.
  • Fernández-Santos, Jorge and Muniain, Sara (2014) "Prendre modèle sur Télémaque. The Fénelonian Underpinnings of 'Cultural Policy' at the Court of Philip V of Spain". In Fénelon in the Enlightenment: Traditions, adaptations and variations, edited by Schmitt-MaaB, Christoph; Stockhorst, Stefanie and Ahn, Doohwan. Rodopi, Amsterdam-New York: 129-146.
  • Fleury, Claude (1769) Costumbres de los israelitas. Thomas Piferrer, Barcelona.
  • Forner, Juan Pablo (1786) Demostraciones palmarias de que El Censor, su Corresponsal, el Apologista Universal y los demás papelejos de esta jaez no sirven de nada al estado ni a la literatura de España. Imprenta Real, Madrid.
  • Forner, Juan Pablo (1794) Amor a la Patria. Hijos de Hidalgo y González de la Bonilla, Sevilla.
  • Forner, Juan Pablo (1844) Obras de Juan Pablo Forner. Imprenta de la Amistad, Madrid.
  • Froldi, Rinaldo (2009) "Lirismo, sensibilidad y moralidad en la inspiración humanista de las tragedias de Cienfuegos". Cuadernos dieciochistas, 10: 59-73
  • García de Arrieta, Agustín (1796) El Espíritu del Telémaco o máximas y reflexiones políticas y morales del célebre poema intitulado Las Aventuras de Telémaco. Benito Cano, Madrid.
  • Godinas, Laurette (2001) "Si el Amor excede al Arte, ni Amor ni Arte a la Prudencia de Eusebio Vela: Una representación de corte calderoniano en la Nueva España del siglo XVIII". Literatura Mexicana, XII/2: 11-38.
  • Graeme, Roland (2001) "Il Telemaco nell'isola di Calipso. Fernando Sor". The Opera Quarterly, 17/1: 133-135. https://doi.org/10.1093/oq/17.1.133
  • Hill, Ruth (2000) Sceptres and Sciences in the Spains. Four Humanists and the New Philosophy (ca. 1680-1740). Liverpool University Press, Liverpool. https://doi.org/10.5949/UPO9781846314001
  • Hill, Ruth (2006) "Conquista y Modernidad, 1700-1766. Un enfoque transatlántico". In Fénix de España. Modernidad y cultura propia en la España del siglo XVIII (1737-1766), edited by Fernández Albaladejo, Pablo. Marcial Pons, Madrid: 57-71.
  • Hont, Istvan (2005) Jealousy of Trade. International competition and nation-state in historical perspective. Belknap Press, Cambridge Mss.
  • Hont, Istvan (2008) "The early Enlightenment debate on commerce and luxury", in The Cambridge History of Eighteenth-Century Political Thought, edited by Goldie, Mark and Walker, Robert. Cambridge University Press, Cambridge: 379-418.
  • Iñurritegui, José María (2015) "La monarquía desencuadernada y la traducción del Testament politique de Richelieu". Magallánica, 3: 31-55.
  • Isla, Francisco de (1731) El héroe español. Historia del Emperador Theodosio el Grande. Alfonso Balvas, Madrid.
  • Kapp, Volker (2010) "Éloge et instruction dans le Télémaque". Littératures Classiques, 70: 87-101. https://doi.org/10.3917/licla.070.0087
  • Keohane, Nannerl O. (1980) Philosophy and State in France. The Renaissance to the Enlightenment. Princeton University Press, Princeton N.J. https://doi.org/10.1515/9781400886319
  • Le Brun, Jacques (2002) "Du privé au public: l'education du prince selon Fénelon", in Le savoir du prince. Du moyen âge aux lumières, edited by Halévi, Ran. Fayard, París: 235-260.
  • Le Brun, Jacques (2004) "La condamnation des Maximes des saints et la publication du Télémaque au jour le jour". In Fenelon. Mystique et Politique (1699-1999), edited by Cuche, Fraçois-Xavier and Le Brun, Jacques. Honeré Champion, Paris: 125-136.
  • Le Brun, Jacques (2010) "Les Aventures de Télemaque: destins d'un best-seller". Littératures Classiques, 70: 133-146. https://doi.org/10.3917/licla.070.0133
  • Le Brun, Jacques (2014) "Preface: Une réception paradoxale". In Fénelon in the Enlightenment: Traditions, adaptations and variations, edited by Schmitt-MaaB, Christoph; Stockhorst, Stefanie and Ahn, Doohwan. Rodopi, Amsterdam-New York: 7-12. https://doi.org/10.1163/9789401210645_002
  • López de Cárdenas, Fernando José (1775) Franco ilustrado. Notas a las obras manuscritas del insigne anticuario Juan Fernández Franco. Juan Rodríguez de la Torre, Córdoba.
  • Mansfield, Andrew (2014) "Fénelon's Cuckoo: Andrew Michael Ramsey and the Archbishop Fénelon". In Fénelon in the Enlightenment: Traditions, adaptations and variations, edited by Schmitt-MaaB, Christoph; Stockhorst, Stefanie and Ahn, Doohwan. Rodopi, Amsterdam-New York: 77-97. https://doi.org/10.1163/9789401210645_006
  • Mansfield, Andrew (2015) Ideas of monarchical reform. Fénelon, Jacobitism and the political works of the Chevalier Ramsay, Manchester University Press, Manchester. https://doi.org/10.7228/manchester/9780719088377.001.0001
  • Martínez Bermejo, Saúl (2008) "Beyond Luxury: Sumptuary legislation in 17th-Century Castile". In Making, using and resisting the law in European history, edited by Lottes, Günther; Medijainen, Eero and Sigurdsson, Jón Vi›ar. Edizioni Plus-Pisa University Press, Pisa: 93-108.
  • Mayans, Gregorio (1753) Specimen bibliothecae hispano-maiansianae sive idea novi catalogi critici operum scriptorum Hispanorum, quae habet in sua bibliotheca Gregorius Maiansius generosus Valentinus ex museo Davidis Clementis. Jo Guil Schmidii, Hannoverae.
  • Porcar Bataller, Christian Juan (2013) Satyrae del ilustrado portugués D. Francisco Botelho de Moraes e Vasconcelos (1670-1747): introducción, edición latina, traducción y comentario de fuentes. Ph.D., Universidad de Valencia.
  • Portillo, José María (2000) Revolución de nación. Orígenes de la cultura constitucional en España, 1780-1812. Centro de Estudios Políticos y Constitucionales, Madrid.
  • Portillo, José María (2007) "Constitucionalismo antes de la Constitución. La economía Política y el origen del constitucionalismo en España". Nuevo Mundo, Mundos Nuevos: http://nuevomundo.revues.org/index4160.html
  • Ramsay, Andrew Michael (1756) Discurso apologético sobre el poema épico. Excelencias del poema de Telémaco e impugnación de la Llave que corre con el título de Llave del Telémaco. Escrito en francés por M. de Ramsay y traducido en español y añadido por el Br. D. José Linares y Montefrio. Gabriel Ramírez, Madrid.
  • Rico, Juan (1984) "Criptobueguesía y cambio económico en la Ilustración española". Cuadernos Hispanoamericanos, 408: 25-55.
  • Riley, Patrick (2007) "Fenelon's 'Republican' Monarchism in Telemachus". In Monarchisms in the Age of Enlightenment: Liberty, Patriotism and the Common Goods, edited by Blom, Hans; Laursen, John Christian and Simonutti, Luisa. University of Toronto Press, Toronto: 78-91. https://doi.org/10.3138/9781442684607-006
  • Rodríguez de la Flor, Fernando (2005) "Notas sobre el caballero portugués Francisco de Botello de Moraes. Un miembro de la R.A.E. y un iberista avant la lettre en la Salamanca de la pre- Ilustración". In Palabras, norma, discurso. En memoria de Fernando Lázaro Carreter, edited by Santos Rios, Luis et alli. Ediciones de la Universidad de Salamanca, Salamanca: 1017-1027.
  • Rodríguez Mohedano, Rafael and Pedro (1768) Historia literaria de España desde sus orígenes hasta nuestros días, Francisco Xavier García, Madrid: vol. II.
  • Rose, Sonia V. (2006) "Un poema para un rey: el Telémaco españolizado de Bermúdez de la Torre". In La formación de la cultura virreinal, edited by Kohut, Karl and Rose, Sonia V. Iberoamericana Vervuert, Madrid, vol. III: 437-471. https://doi.org/10.31819/9783964563996-021
  • Rosenberg, Aubrey (1982) Nicolas Guedeville and his work (1652-172?). Martinus Nijhoff, The Hague. https://doi.org/10.1007/978-94-009-7473-9
  • Rothkrug, Lionel (1965) Opposition to Louis XIV. The political and social origins of the french enlightenment. Princeton University Press, Princeton N.J. https://doi.org/10.1515/9781400878307
  • Rushton, Julian (1993) "The mythological background". In W.A. Mozart: Idomeneo, edited by Rushton, Julian. Cambridge University Press, Cambridge: 69-71. https://doi.org/10.1017/CBO9780511620058.007
  • Schmitt-MaaB, Christoph; Stockhorst, Stefanie and Ahn, Doohwan (2014), Fénelon in the Enlightenment: Traditions, adaptations and variations. Rodopi, Amsterdam-New York. https://doi.org/10.1163/9789401210645
  • Schuurman, Paul (2012) "Fenelon on luxury, war and trade in the Telemachus". History of European Ideas, 38, 2: 179-199. https://doi.org/10.1080/01916599.2011.652473
  • Sempere y Guarinos, Juan (1788) Historia del luxo y de las leyes suntuarias de España. Imprenta Real, Madrid.
  • Sonenscher, Michael (2002) "Republicanism, State Finances and the Emergence of Commercial Society in Eighteenth century France, or from Royal to Ancient Republicanism and Back". In Republicanism. A Shared European Heritage, vol. II. The values of republicanism in Early Modern Europe, edited by Van Gelderen, Martin and Skinner, Quentin. Cambridge University Press, Cambridge.
  • Starobinski, Jean (2002) "The promise of Idomeneo". The Hudson Review, 55/1: 15-30. https://doi.org/10.2307/3852841
  • Sutcliffe, Adam (2003) Judaism and Enlightenment. Cambridge University Press, Cambridge.
  • Valverde Sánchez, Mariano (2005) "El mito de Idomeneo. De la épica antigua a la tragedia moderna". Myrthia, 20: 265-291.
  • Vitoria, Baltasar de (1737) Teatro de los Dioses de la Gentilidad, ahora nuevamente corregido. Juan de Ariztia, Madrid.
  • Zamacola, Juan Antonio (1818) Historia de las naciones bascas de una y otra parte del Pirineo septentrional y costas del mar Cantábrico. Viuda de Duprat, Auch.