Para a historia da prosa médica na Galiza medievalunha receita en galego do século XV no arquivo da Real Chancillería de Valladolid

  1. Ricardo Pichel 1
  2. Rodrigo Pousa Diéguez 2
  1. 1 Universidad de Alcalá. Instituto da Lingua Galega- Universidade de Santiago de Compostela
  2. 2 Universidade de Vigo
    info

    Universidade de Vigo

    Vigo, España

    ROR https://ror.org/05rdf8595

Revista:
Murguía: revista galega de historia

ISSN: 1696-9197

Año de publicación: 2022

Número: 45-46

Páginas: 13-26

Tipo: Artículo

Otras publicaciones en: Murguía: revista galega de historia

Resumen

This paper reports on a text of extraordinary value for medieval Galicia’s linguistic, scientific-literary and cultural history. This is the first known production in the Galician cultural space of medical literature not associated with the animal field. The recovered text, a medical prescription dating from the second half of the 15th century, was copied on the dorse of an original notarial document given by Pedro de Antelo, forming part of one of the evidence files of the judicial process that the Mariños de Lobeira house held with the Archbishops of Compostela (1470-1524) because of the jurisdiction of several parishes of Muros. This first approach to the text presents a very brief historical-literary contextualization, and the edition of the prescription’s text as well as the notarial document associated with it. Keywords: Galician textual heritage, scientific literature, medieval medicine, pharmacopoeia, medical prescription.

Referencias bibliográficas

  • ALMEIDA CABREJAS, BELÉN (coord): Corpus Hispánico y Americano en la Red: Textos Antiguos. Alcalá de Henares: Universidad
  • ALOMAR I CANYELLES, ANTONI I. (2002): «Dos inventaris d’apotecaria del segle XIV», Gimbernat: Revista d’Història de la Medicina i de les Ciències de la Salut 37, pp. 83-111
  • ARTHUR L-F. ASKINS (dir.) (1997-): Bibliografia de Textos Antigos Galegos e Portugueses. Berkeley: University of California, The Bancroft Library,
  • AVENOZA, GEMMA (2006): «El médico y sus recetas. La precisión del lenguaje verbal», Verba. Anuario galego de filoloxía 33, pp. 31-48,
  • BELTRAN, ANNA MAR; LOURDES SORIANO e GLÒRIA SABATÉ (2003): «Textos mèdics inèdits medievals en català (segles XIV-XV)», Romance Philology 56/2, pp. 319-353,
  • CHARLES B. FAULHABER (dir.) (1997-): Bibliografia Española de Textos Antigos. Berkeley: University of California, The Bancroft Library
  • CIFUENTES, LLUÍS (2002): La ciència en català a l’Edat Mitjana i el Renaixement. Barcelona: Universitat de Barcelona / Universitat de les Illes Balears.
  • CORNET I ARBOIX, RAMON N. (2001): «Nova transcripció del Receptari de Manresa del segle XIV i el seu estudi», Dovela 71, pp. 55-61
  • FARAUDO DE SAINT-GERMAIN, LUIS (1951-52): «El Libre de Sent Soví. Recetario de cocina catalana medieval», Boletín de la Real Academia de Buenas Letras de Barcelona 24, pp. 5-81
  • GARCÍA-FERNÁNDEZ, MIGUEL; DIANA PELAZ FLORES e RICARDO PICHEL (2020): «Reinar desde a distancia: recuperando dous privilexios rodados de Xoán II referentes a Galicia», Madrygal. Revista de estudios gallegos 23, pp. 139-180
  • GUAL CAMARENA, MIGUEL (1966): «La lezda de Cambrils 1258», Butlletí Arqueològic. Reial Societat Arqueològica Tarraconense 93-96, pp. 113-28,
  • LORENZO SANZ, EUFEMIO (1978): «La producción y el comercio de las plantas medicinales, alimenticias, maderas preciosas, cueros vacunos y productos diversos recibidos de Indias en el reinado de Felipe II», Boletín Americanista 28, pp. 137-164.
  • MARANHÃO, SAMANTHA DE MOURA (1997): O vocabulário das receitas de medicamentos e dos regimentos relativos à saúde do Livro da Cartuxa. Dissertação de Mestrado. Salvador: Universidade Federal da Bahia.
  • MARIÑO PAZ, RAMÓN (2017): Fonética e fonoloxía históricas da lingua galega. Vigo: Xerais.
  • MONTERO CARTELLE, ENRIQUE e Mª CRUZ HERRERO INGELMO (2007): «Un glosario médico-botánico medieval con sinónimos gallegoportugueses (Madrid B.N. ms. nº 3338)», Verba. Anuario galego de filoloxía 34, pp. 341-353.
  • PENSADO FIGUEIRAS, JESÚS (2012): El códice Zabálburu de medicina medieval: edición crítica y estudio de fuentes. Tese de Doutoramento. A Coruña: Universidade da Coruña, (última consulta: 31/05/2022).
  • PENSADO FIGUEIRAS, JESÚS (2014): «Textos médicos extraacadémicos: difusión de pronósticos, recetarios, herbarios y tratados de alimentos medievales en romance peninsular», Revista Signa 23, pp. 43-66.
  • PÉREZ BARCALA, GERARDO (2013): A tradución galega do Liber de medicina equorum de Giordano Ruffo. A Coruña / Santiago de Compostela: Fundación Barrié / Instituto da Lingua Galega, Biblioteca Filolóxica Galega.
  • PÉREZ BARCALA, GERARDO (2019): «El Livro de Alveitaria del Cód. 2294 de la Biblioteca Nacional de Portugal: anotaciones para su historia y descripción», Revista de Literatura Medieval 31, pp. 179-200.
  • PÉREZ BARCALA, GERARDO (2020): «Las fuentes del Livro d’Alveitaria del Mestre Giraldo», en Manel Bellmunt Serrano e Joan Mahiques Climents (eds.): Literature, Science & Religion. Textual Transmission and Translation in Medieval and Early Modern Europe. Kassel: Edition Reichenberger, pp. 323-343.
  • PICHEL, RICARDO; MARINA AURORA GARZÓN FERNÁNDEZ, TANIA VÁZQUEZ GARCÍA, e MIGUEL GARCÍA-FERNÁNDEZ (colab.) / Esther Corral Díaz e Ricardo Pichel (coords.) (2020): Guía para o estudo da prosa galega medieval. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia, Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades (Col. ArGaMed, 3).
  • PINTO, ANA MARTA SILVA (2016): Fragmentos de medicina medieval em Portugal: Frei Gil de Santarém e o códice eborense CXXI/2-19. Tese de Mestrado. Lisboa: Universidade de Lisboa.
  • PINTO, ANA MARTA SILVA (2020): «O Livro de Naturas, uma fonte manuscrita para o estudo da medicina medieval em Portugal», Labor Histórico 6/1, pp. 288-314,
  • RICARDO, PICHEL e XAVIER VARELA BARREIRO (dirs.) (2019-): Escritorio Galego-Portugués Antigo. Santiago de Compostela / Alcalá de Henares: Instituto da Lingua Galega / Universidad de Alcalá.
  • SABATÉ, GLÒRIA; LOURDES SORIANO (2021): «Sabers de dones, sabers per a les dones. De l’oralitat a l’escriptura: La Tròtula en català i les Flors del tresor de beutat», Ítaca. Revista de Filologia 12, pp. 347-376.
  • TATO PLAZA, FERNANDO R. (1996): «Comentario a unha receita medieval para a preparación de tinta», en Ramón Lorenzo e Rosario Álvarez Blanco (coords.): Homenaxe á profesora Pilar Vázquez Cuesta. Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela, pp. 335-350.
  • TATO PLAZA, FERNANDO R. (1999): Libro de notas de Álvaro Pérez, notario da terra de Rianxo e Postmarcos (1457). Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega,